استاد مهدی مفتاح درسال ۱۲۸۸در اواخر حکومت قاجار در تهران زاده شد. وی ویولن را نزد ابوالحسن صبا و موسیقی را در هنرستان عالی موسیقی و مدرسه موسیقی وزیری آموخت. درسال ۱۳۱۹با افتتاح رادیو در گروه موسیقی نوین به‌رهبری علینقی وزیری به همکاری پرداخت و قبل ازآن نیز آثاری درصفحه گرمافون ضبط کرده بود. با دریافت لیسانس از دانشسرای عالی به خدمت فرهنگ درآمد. وی نخستین مدرس و نویسنده روش جهت معرفی نواختن قانون به حساب می‌آید.
وی مدرس انجمن موسیقی ملی و سرپرست و نوازنده گروه موسیقی ‌سازهای ملی و مدرس هنرستان موسیقی بود. وی ازسال۱۳۲۱ناظم هنرستان موسیقی و ناظر و سرپرست آتلیه معماری و نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. و در سال ۱۳۲۳به اداره موسیقی کشورمنتقل شد.
فعالیت‌های استاد مهدی مفتاح عبارتند از: نوازنده ویولن درگروه موسیقی نوین به رهبری علینقی وزیری در رادیو، اولین مدرس و نویسنده روش جهت معرفی و نواختن قانون، مدرس انجمن موسیقی ملی، سرپرست و نوازنده گروه موسیقی‌سازهای ملی، مدرس هنرستان موسیقی، ناظم هنرستان موسیقی، سرپرست آتلیه معماری و نقاشی دانشکده هنرهای زیبای تهران و مدرس دراداره موسیقی کشور از سال۱۳۲۳.
استاد مهدی مفتاح؛ نخستین مدرس و نویسنده روش معرفی و نواختن قانون به حساب می‌آید. در نتیجه نمونه‌هایی از روی قانون وی در کارگاه ‌سازگری وزارت فرهنگ و هنر آن زمان ساختند و شاگردانی هم تربیت شدند که از میان آن‌ها، سیمین آقارضی و ملیحه سعیدی مشهورترند.
وی مدرس انجمن موسیقی ملی، سرپرست و نوازنده گروه موسیقی ‌سازهای ملی و مدرس هنرستان موسیقی و اداره موسیقی کشور بوده است. سایر فعالیت‌ها و برنامه‌های روزمره مهدی مفتاح نواختن ویولن و قانون و تمرین و ممارست هنری بوده است.
استاد مهدی مفتاح در گروه نوازنده ویولن بود اما قانون را نیز می‌نواخت و تلاش‌های وی برای معرفی و تدریس این‌ ساز از ایران انجام داده است. آثار موسیقایی استاد مهدی مفتاح عمدتا از رادیوی ایران ازحدود سال ۱۳۲۹به بعد پخش شده است.
وی غیر از استفاده و کسب فیض در محضر صبا، به‌همراه تنی چند از هنرمندان صفحاتی را پر کرد. مفتاح علاوه بر موسیقی به شعر و نقاشی نیز علاقه‌مند بود و توسط پسرعمه‌اش، نیما یوشیج، نزد رسام ارژنگی به فراگیری نقاشی پرداخت. از وی مقالاتی درباره قانون در مجله «موزیک ایران» به چاپ رسیده است. از آثار وی، غیر از تک‌نوازی‌ها و همنوازی‌‌های او، تصانیفی است که به‌وسیله ارکسترهای رادیو اجرا شده است و استاد بنان آن‌را خوانده است. از آثار ارکستری وی می‌توان به «پرواز»، «رازدل» و «به امید دیدار» اشاره کرد.
استاد مهدی مفتاح در ۲۴بهمن‌ماه سال۷۵درگذشت.