ابوالحسن علی بن نافع معروف به زریاب نام یک برده ایرانی اصل کشاورز زاده متعلق به دیار فارس می باشد که در قرن نهم در دربار امویان به خدمت گمارده شده
.زریاب دارای استعدادی شگفت انگیز در موسیقی و آواز بود و لحن و صدایی دلپذیر داشت و به دلیل چهره ا ی با پوست تیره او را با پرندگان سیاه پر خوش الحان مقایسه می کردند و این لقب را برای او برگزیدند .او شاگرد اسحاق موصلی موسیقیدان معروف بغداد در عصر خلیفه ی اموی هارون الرشید بود .او در سر کلاسهای درس شاهزادگان اموی به عنوان خدمت کار حاضر می شد اما به علت استعداد شگرفش در آموختن موسیقی توانست تمامی اصول را در سر کلاس ها بیاموزد و خود را به درجه استادی در نوازندگی و موسیقی نزدیک کند
.او کم کم به نوازنده و موسیقی دانی متبحر در دربار امویان تبدیل شد و تبحر او به جایی رسید که به علت حسادتهای درباریان و دعوت عبدالرحمان دوم به اندلس نقل مکان کرد وساز عود را به اسپانیا عرضه کرد در کوردوبا که آن زمان در زیر فرمان عبدالرحمان دوم بود مدارس موسیقی تاسیس کرد و به تکامل ساز عود پرداخت و آن را با شش سیم نواخت که سیم اول ان از ابریشم تافته و سیم سوم و چهارم از روده بچه شیر بود و اعتقاد داشت که اینگونه دوام بیشتری دارد همچنین ضخمه هایی از پر عقاب و کرکس می ساخت که صدای سازش را دلنشین تر می کرد ، حاصل آن گیتار معروف اسپانیولی امروزی است .(به اعتقاد نوازندگان عمد و گیتار در مراکش ،الجرایر و اسپانیا
)برخی نوآوریهای زریاب در روش آموزش و ترمیم سازها بر این پایهاند
:- پیش از او یک روش آموزش سامانمند موجود نبوده. زریاب سه مرحله در مدرسه موسیقی قرطبه برای هنرجویان در نظر گرفت:
- آموزش وزنها و پایههای ایقاعی(ریتمیک)، بحور و کلام آواز.
- نغمههای موسیقی آوازهای بدون تزئین و به گونه تازهکار و ساده.
- در این مرحله که شاگرد ناچیز چیرگیای مییابد، تحشیه یا زائدهها و تزئینها آموزش داده میشد.
زریاب کبیر مکتب مویسقی ایرانی اندلسی را ایجاد کرد و آن را در اروپا مصر و شمال آفریقا ترویج داد او همچنین در علوم هندسه ،زمین شناسی و جغرافیا تبحر داشت.
زریاب را همچنین آورنده آداب و آشپزی و لباسهای شرقی، وحتی ، خمیر دندان به اروپا میدانند.
