تاریخچه و توصیفات:
قِـیچَک یا غیژک یکی از سازهای زهی در موسیقی ایرانی است که مانند کمانچه با آرشه نواخته می‌شود.
جنس کاسه ی طنینی قیچک از چوب گردو یا توت بوده و سیم‌های آن فلزی هستند.
این ساز دارای قدمت بسیار زیادی است و در موسیقی نواحی ایران کاربرد فراوانی داشته و دارد. این ساز از نظر نوازندگی شبیه به ویولن سل است و حتی در نوع بزرگ ‌تر آن که به قیچک بم معروف است.
برای نواختن قیچک از آرشه ی ویولن‌سل استفاده می‌شود.
ساختار و مشخصات:
شکم ساز از دو قسمت مجزا از یکدیگر تشکیل شده است.
 قسمت تحتانی کوچک‌تر و به شکل نیم کره است که بر سطح مقطع جلو پوست کشیده شده و خرک ساز روی پوست قرار دارد. قسمت بالایی بزرگتر، مثل چتری روی قسمت پایینی قرار گرفته و هر دو قسمت توسط سطح منحنی از عقب به هم اتصال یافته‌اند و در نتیجه در جلو یا بین دو قسمت، حفره ‌ای تشکیل شده است. سطح جلویی قسمت بالا، جز در ناحیه ی وسط که زیر گردن ساز قرار گرفته به صورت دو شکاف پهن باز است. دسته ساز تقریباً در نصف طول خود روی شکم قرار گرفته و نیمه ی دیگر در بالا به جعبه ی گوشی‌ها متصل است. دسته فاقد پرده (دستان) می‌باشد.
خاستگاه:
ساز قیچک اساساً محلی است و بیشترین رواج را در نواحی جنوب شرقی ایران و خصوصاً استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان دارد. در سال‌های اخیر این ساز در شهرهای دیگر نیز استفاده می‌شود. در آن نواحی طبق عقیده و سنت اهالی، برای معالجه امراض به کار می‌رود. در شمال افغانستان نیز قیچک در موسیقی سنتی رواج وسیعی دارد. در ولایات مثل بغلان، کندز و بلخ از قیچک در محافل عروسی و دیگر مراسم خوشی استفاده می‌شود.
انواع قیچک:
با رواج بیشتر قیچک، با حمایت وزارت فرهنگ و هنر وقت ساختمان و کوک آن تکمیل و تنظیم شد و سه گونه قیچک تکمیل‌تر به نام‌های قیچک سوپرانو (به طول ۵۶٫۵سانتی‌متر)، قیچک آلتو (۶۳سانتیمتر) و قیچک باس به همان نسبت بزرگ‌تر ساخته‌اند. وسعت هریک از این انواع حدود سه اکتاو است. قیچک سوپرانو سازی است که قابلیت ثکنوازی و همنوازی هر دو را حائز است ولی دو نوع  دیگر (آلتو و باس) بیشتر به منظور همنوازی در ارکستر به کار می‌رود. آرشه ی قیچک، پس از استاندارد سازی، عیناً همان آرشه ی ویولن است.
سازندگان:
از سازندگان بنام این ساز می‌توان به استاد حسین قلمی اشاره کرد.
 

منبع: ویکی پدیا