سنج در بوشهر از دو صفحه مدور فلزی به قطر 15 تا 20 سانتیمتر و ضخامت تقریبی 5 میلیمتر، ساخته شده و در میانه هر صفحه آن، فرو رفتگی وجود دارد که کار آن ایجاد کاسه صوتی برای این ساز است. در وسط آن نیز سوراخی ایجاد شده تا دسته های سنج، آزادانه از آن عبور کند. به یاری این دو دسته- که هر کدام به اندازه 10 تا 15 سانتیمتر طول دارند- سنج را به هم می کوبند. «سنج زن ها» در عین کوبیدن، دو قرص فلزی را بر روی هم می لغزانند.
جنس سنج از فلزی است سخت و محکم، که به آن«هفت جوش» می گویند. هفت جوش از ترکیب هفت فلز مختلف به دست می آید. جنس و تعداد سنج ها در مراسم، به دلیل برخی محدودیت ها قابل تغییر است و امکان دارد که در هنگام اجرای مراسم، از تعداد سه تا چهار سنج که از جنس زرد، مس و ... ساخته شده باشند، استفاده کنند.
پیرامون این ساز در گذشته معتقد بوده اند که چون جنس سنج از فلز است و شیطان و اجنه از فلز می هراسند، به همین خاطر آن را کنار نوارنده های دمام می نوازند تا جسمشان از اشباح و شیاطین آزاد شود و نوازنده بتواند با نیتی پاک به نواختن بپردازد.
در مورد فلز، زنده یاد دکتر محمدتقی مسعودیه نیز در کتاب مبانی اتنوموزیکولوژی می نویسد: اصولا در دوران کهن این عقیده وجود داشته که شیاطین و ارواح پلید با صدای فلز فرار می کنند. بر این اساس اکثر سازهایی که به کیش های مذهبی اختصاص دارند، از فلز ساخته می شوند.
در قطعه سنج و دمام، معمولا تعداد هفت سنج نواخته می شود، سه قطعه که از دیگر سنج ها خوش صداتر هستند، در جلو و چهار قطعه دیگر را در عقب گروه می نوازند.
سنج ها پس از نواختن دمام ها، معمولا بعد از 4 یا 6 میزان سکوت، در قطعه سنج و دمام نواخته می شوند و نواختن آنها تا پایان قطعه استمرار می یابد.  همچنین برخی از نوازندگان، ریتم ثابتی را می نوارند و برخی دیگر آن را خرد می کنند.

منبع: http://www.nay.ir