گیتار
دانشنامه موسیقی ← ساز شناسی ← زهی (کوردوفون ها)
تاریخچه و توصیفات:
گیتارنوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند.
به سازهای گروه کوردوفون  یا زه‌ صدا تعلق دارد. این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته ‌است هم ‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن بوجود آمده و هم اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.
روایت‌های متفاوتی درمورد تاریخچه گیتار وجود دارد؛ عده‌ای بر این عقیده‌اند که گیتار از مصر سرچشمه گرفته است.
در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار می‌تواند موید این باشد که گیتار سازی ایرانی است.
جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از آنها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بوده است که با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد می‌شده و این صدا به وسیله یک تقویت کننده صوت که به آن متصل بوده تقویت می‌شده است. ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد می‌کرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازه‌های کوتاه‌ تر به کمان بسته شده و از این طریق چندین صدا تولید گردیده است. ازدیاد این سیم‌ها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانیگردید. سپس سازی متشکل از مجموعه‌ای از سیم‌ها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیم‌هایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. درواقع نخستین گیتارهای واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛ این گیتارها به دلیل داشتن بدنه‌ای باریک و شکلی مدور متمایز بودند.
ساختار و مشخصات:
این ساز متشکل از قطعات مختلف است که در ذیل نام برده شده است:
1.    سردسته
2.    خرک
3.    هد (برای کوک کردن ساز)
4.    فرت  (Fret)
5.    Truss Rod (پیچی که برای تنظیم انحنای دسته به کار می‌رود)
6.    Inlays  (تزییناتی که نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرت‌ها قرار می‌گیرند)
7.    دسته
8.    پاشنه (اتصال بدنه با دسته)
9.    بدنه
10.  پیکاپ ها
11.  قسمت‌های مربوط به مدار الکتریکی (تنظیمات ولوم و تن صدا)
12.  خرک پایینی(Bridge)
13.  صفحه پیک گارد (گاهی برای مخفی کردن مدارها و گاهی صرفاً برای جلوگیری از خش‌دار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پیک به مرور زمان)
14.  صفحهٔ پشتی
15.  صفحهٔ جلویی
16.  قسمت‌های جانبی
17.  دریچه خروج صدا (معمولاً دارای تزییناتی به نامrosset)
18.  سیم‌ها
19. saddle  (تنظیم‌کننده ارتفاع هر سیم)
20.  فرت بورد (چوبی که فرت‌ها روی آن کوبیده شده‌اند)
انواع گیتار:
گیتارها را به شیوه‌های مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. در این بین اگر بخواهیم از لحاظ صوتی آن‌ها را دسته‌بندی کنیم، که مسلماً برای یک ابزار موسیقی مناسب‌ترین روش خواهد بود. از آن جایی که نحوه تولید صدای آکوستیک در گیتار ارتباط تنگاتنگی با نوع بدنه آن دارد، ناچار به استفاده از دسته‌بندی بدنه خواهیم بود:
گیتار با بدنه چوبی نیمه خالی
  • انواع گیتارهای جاز و بلوز
گیتار با بدنه چوبی توپر
  • انواع گیتارهای الکتریک
گیتار با بدنه فلزی
  • انواع رزوناتور
انواع گیتارهای آکوستیک:
گیتار آکوستیک گیتاری است که وسیله‌ای جز بدنه آن صدای سیم‌ها را تقویت نمی‌کند، صدای سیم‌ها تنها در بدنهٔ چوبی توخالی آن تقویت می‌شود و به گوش می‌رسد. این نوع از گیتار معمولاً شش سیم فلزی دارند که ضخامت آن‌ها از زیرترین سیم تا بم‌ترین سیم به طور معمول بین ۱۳تا ۵۶هزارم اینچ می‌باشد. بدنه از اتصال صفحه چوبی پشتی، صفحه چوبی جلویی، و دو قسمت چوبی انحنادار کناری ساخته می‌شود، که صفحهٔ بالایی معمولاً دارای سوراخ یا سوراخ‌های بزرگی است که به واسطه شکل و محل قرار گرفتنشان می‌توانند ویژگی‌های آکوستیکی خاصی به ساز بدهند.
گونهٔ اسپانیایی گیتار آکوستیک با عنوان گیتار فلامنکو شناخته می‌شود؛ که نامش را از سبک زیبای فلامنکو به ارث  برده‌است. گیتار زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند. پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم اکنون کاملاً به آن وابسته‌است.
انواع گیتارهای کلاسیک:
اکولایزر یک گیتار الکتروآکوستیک
اصولاً باید گفت گیتار کلاسیک نوعی گیتار آکوستیک است. چون صدای  آن بدون واسطه شنیده می‌شود. اما این نوع گیتار کمی با گیتارهایی که با عنوان گیتار آکوستیک شناخته می‌شوند تفاوت دارد. بدنه آن  کمی کوچکتر بوده و در آن به جای سیم‌های فلزی از سه سیم نایلونی و سه سیم فلز تنیده شده به دور ابریشم استفاده می‌شود، که به آن صدای نرم و آرامی می‌دهد. این ساز نسبت به سازهای دیگر ارکستر و  نیز گیتار آکوستیک صدای کمتری دارد و تنها یک سبک مشخص از موسیقی را ارائه می‌دهد.
گیتار کلاسیک خود از گیتار فلامنکو که اسپانیایی‌ها آن را به کار می‌برده‌اند مشتق گشته‌است. بین گیتار کلاسیک و گیتار فلامنکو تفاوت نا چیزی وجود دارد، معمولاً گیتار کلاسیک از چوبهایی که رنگ قهوه‌ای تیره دارند ساخته می‌شود و گیتارهای با چوبهای زرد و روشن‌تر از آن گیتارهای فلامنکو هستند. اسپانیایی‌ها از ساز گیتار برای نواختن موسیقی خودشان یعنی فلامنکو استفاده می‌کرده‌اند که بعدها با شروع دوران کلاسیک در موسیقی اروپا عده‌ای از این ساز برای نواختن قطعات موسیقی کلاسیک استفاده کردند.
انواع گیتارهای الکتروآکوستیک:
از لحاظ شکل نمی‌توان تفاوت چندانی بین یک گیتار الکتروآکوستیک با یک گیتار آکوستیک پیدا کرد. اما از لحاظ صوتی گیتار الکتروآکوستیک روند الکتریکی را پیش می‌گیرد، بدین صورت که صدا توسط پیکاپ به شکل سیگنال الکتریکی درآمده، که بعد از طی کردن مسیرها و برخی ادوات الکتریکی، به وسیله آمیلی فایر تقویت می‌شود و سرانجام از طریق  اسپیکرهای آمپلی فایر به گوش می‌رسد.
اگر تنظیمات خیلی خاصی برای آمپلی فایر (و افکت یا افکت‌ها) نداشته باشیم، صدای این نوع گیتار با گیتار آکوستیک تفاوتی نخواهد داشت، با این تفاوت که حالا صدا تا حدود زیادی تحت کنترل می‌باشد. نوازنده بدون آنکه مجبور به تعویض ساز برای پیدا کردن صدای مورد نظرش باشد می‌تواند از طریق تنظیم اکولایزری که روی گیتار قرار دارد حالت صدا را تغییر دهد و با صدایی که مورد نظرش است نوازندگی کند.

گیتارها را از جنبه‌های دیگری هم می‌توان دسته‌بندی کرد:
  • از نظر طول گام دسته (Scale Size):
    • تنور (با گام دسته در حدود ۲۱تا ۲۳اینچ)
    • معمولی (با گام دسته در حدود ۲۴تا ۲۵٫۵اینچ)
    • باریتون (با گام دسته در حدود ۲۶تا ۲۸اینچ)
    • بیس (با گام دسته در حدود ۳۰تا ۳۶اینچ)
  • از نظر تعداد و جنس سیم‌ها:
    • چهار و پنج سیم (معمول در انواع گیتاربیس)
    • شش سیم (معمول در انواع گیتار و گاهی در گیتاربیس)
    • از جنس فلز (معمول در انواع گیتار آکوستیک)
    • از جنس نایلون (معمول در انواع گیتار کلاسیک)
    • هفت و هشت سیم (گاهی در انواع گیتار الکتریک)
    • دوازده سیم به صورت شش سیم دوبله (گاهی در انواع گیتار الکتریک)
  • از نظر شیوه صدابرداری
    • آکوستیک (بدون واسطه توسط میکروفون)
    • الکتریک (با استفاده از پیکاپ)
سازندگان و نوازندگان:
از سازندگان جهانی گیتار میتوان آنتونیو استرادیواری،لس پال که نوآوری های موسیقیایی اش در ساخت گیتار هم اثرگذار بود،نام برد.
ادی ون هیلن از بهترین گیتاریست های موسیقی دنیا معرفی شده است.همچنین جیمی هندریکس،آندرس سگوبیا در سبک گیتار کلاسیک،فندر استرتوکستر در گیتار الکتریک،دیستورشن در گیتار الکتریک،بادی گای گیتاریست آمریکایی آفریقا تبار،ویلی نلسون،کای هانسن،جیم روت،تونی آیومی گیتار سبک راک،فرانسیسکو تارگا و...
و از گیتاریست های نامدار ایرانی میتوان عبدی یمینی،لاله پورکریم،سید نظام الدین دلفانی و... را نام برد.
منبع: ویکی پدیا
آلبوم تصاویر