محمد جلیل عندلیبی
دانشنامه موسیقی ← مشاهیر موسیقی ← مشاهیر ایرانی

وی در محله های چهار باغ سنندج متولد شد؛ در خانواده ای پرورش یافت که هم از طرف مادری، یعنی داییش که خواننده ی رادیو بود به نام حکمت نوبری و هم از طرف پدری، ایرج عندلیبی که از خواننده‌های خوش صدا و مشهور رادیو و تلویزیون بود، کمک و راهنمایی شد.
به همین جهت در ۱۲سالگی به مدت ۳سال خواننده فرهنگ و هنر سنندج به سرپرستی حسن کامکار گردید از ۱۵سالگی نوازندگی سنتور را شروع نمود. وی قبل از رفتن به تهران و شروع تحصیلات آکادمیک، در دبیرستان هدایت ارکستری تشکیل داد که در جشن‌ها شرکت می‌کردند. در سال ۱۳۵۲وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و پیش اساتید همچون نورعلی خان برومند، داریوش صفوت، احمد پژمان، علیرضا مشایخی، هرمز و شاهین فرهت – تقی مسعودیه و برکشلی آموزش یافت.
عندلیبی به سال ۱۳۵۴در دانشکدهٔ هنرهای زیبا علاوه بر ساز تخصصی سنتور و ساز الزامی پیانو، ساز دوم فاگوت را زیر نظر استاد پرژرف بلغاری فرا گرفت که باعث گردید عملاً به طور آکادمیک موسیقی کلاسیک غربی را تجربه نماید. در سال ۱۳۵۵به دعوت دکتر داریوش صفوت وارد تنها مرکز حرفه ای موسیقی سنتی یعنی مرکز حفظ و اشاعهیموسیقی ایران گردید و ضمن تدریس سنتور، گروه مشتاق یا مولانا را تشکیل داد. ضمناً گروه مولانا ادامه ی همان ارکستر فوق برنامه دانشگاه تهران بود. وی با خوانندگان بنام ایران مانند حمیرا، شهرام ناظری و علی‌رضا افتخاری همکاری داشته است.
کنسرت‌های زیادی در سرتاسر دنیا با گروه مولانا به سرپرستی و آهنگسازی خویش اجرا نموده؛ و به معرفی و شناسایی موسیقی سنتی در تمام دنیا مبادرت ورزید. وی دارای دو فرزند به نام‌های سالار و سانوا است. همسر سابق وی، مینو افتاده نیز نوازنده سرشناس ویلن وکمانچه است.
تاکنون حدود ۳۰آلبوم به نام‌های شعر و عرفان، بی قرار، کیش مهر(شهرام ناظری) سروستان و بیاد یاران، مولانا با صدای رضوی سروستانی، شکوفه‌های جاویدان و گل افشان با صدای شاپور رحیمی، قسم با صدای کامیا بهزاد، جاده ابریشم، غریبستان، امان از جدایی، خداحافظ و تازه به تازه و اخیراً آلبوم گرفتار برای علیرضا افتخاری را ساخته.
آثار کردی و عرفای هی گل را در سال ۱۳۶۵با صدای بهروز توکلی، و از دست عشق عزیز شاهرخی، دوری حسینی شریفی، صدای تازه با صدای سالار عندلیبی، و در زمینه موسیقی عرفانی کردستان با قدسیان ۱-۲-۳، پیام عزیزی و حسام لرنژاد و با قدسیان ۴با صدای جمیل خالدی. تُنگ شکر با صدای احمد کامیار و آلبوم جدید وی در زمینهٔموسیقی اصیل که حاوی تجربیات جدید آهنگسازی به نام «صدای بی صدایی» با صدای خوانندهٔ جوان رسول شریفی که وارد بازار موسیقی گردید. وی برای حمیرا تعدادی آهنگ ساخت که در دو آلبوم به نام‌های عشق وعرفان و سرنوشت منتشر شد که مورد توجه اهالی موسیقی ومردم قرار گرفت.
در سال ۱۳۵۶عندلیبی برای اولین بار ساز عرفانی دف را به مجموعهٔ ارکستر ایرانی اضافه نموده که خوشبختانه تلفیق آن با ارکستر ایرانی تحرک و سرزنده‌گی خاصی به موسیقی ایران داده است.
در زمینهٔ فرهنگی آثاری در زمینهٔ آموزش سنتور و دف به نام‌های:
(از نوازندگی تا آهنگسازی)، کتاب آموزشی دف که بر اساس ذکرهای خانقاه کردستان می‌باشد که برای اولین بار از دو حامل برای نت‌نویسی و همچنین کلید جدیدی مخصوص ساز دف استفاده نموده که به زودی انتشار می‌یابد.
ضمناً گردآوری و آوانویسی تمام آهنگ‌های تکایای کردستان را آماده نموده که مربوط به رسالهٔپایانی دانشگاه هنرهای زیبای وی است.